Je hebt van die mensen in je leven die meer weten dan Google. Voor mij is dat Nel – mijn 67-jarige buurvrouw met grijze krullen, een vlijmscherpe blik en een geheugen als een archiefkast. Ze heeft geen internetbankieren, maar wél altijd grip op haar geldzaken.

We zitten regelmatig met koffie op haar balkon. Zij rookt een sigaretje (tegen mijn advies in), ik luister. En laatst hadden we het over – jawel – toeslagen.

Hier een beknopt verslag van dat gesprek. Want wat zij zei, móet ik met jullie delen.

Gabrielle:
Nel, jij hebt nooit toeslagen gehad, toch?

Nel (lacht):
Nee joh. Toen ik jouw leeftijd had, bestonden die amper. Als je geluk had kreeg je kinderbijslag en een studietoelage. Maar tegenwoordig moet je een boekhouder zijn om gewoon boodschappen te kunnen doen.

Gabrielle:
Ik ben al drie keer in de war geraakt door die kinderopvangtoeslag. Eén fout en je moet honderden euro’s terugbetalen.

Nel:
En dat is precies waarom mensen er zenuwachtig van worden. Het voelt als hulp, maar het systeem vertrouwt je niet. Je krijgt geld vooruit, en dan moet je maar hopen dat je het goed hebt ingevuld.

Nel’s wijsheden over toeslagen – en het leven

1. “Wees niet te trots om hulp te vragen”
Nel vertelde me dat ze haar nicht helpt met het aanvragen van huurtoeslag. “Ze durfde er eerst niet aan te beginnen,” zei ze. “Bang dat ze iets fout zou doen.” En ja, ik herken dat. Soms denk je: ik fix het zelf wel. Maar eerlijk? Een tweede paar ogen kan het verschil maken tussen terugvorderen of gerust ademhalen.

2. “Noteer élke wijziging in je leven”
Nel heeft een papieren agenda waar ze werkelijk alles in schrijft: nieuwe banen van familieleden, geboortedata, zelfs wat de kat at vorige week. “Zo vergeet ik niets,” zegt ze. En ik dacht eerst: dat is overdreven. Maar nu snap ik het. Want elke wijziging – in inkomen, samenstelling van je gezin, opvanguren – kan effect hebben op je toeslagen. En als je het vergeet door te geven, voel je het in je portemonnee.

3. “Denk niet dat de overheid het wel voor je regelt”
Deze vond ik pijnlijk raak. “Ze verwachten dat jij het systeem begrijpt,” zei Nel, “terwijl ze het zelf al amper kunnen uitleggen.” Dus: blijf zelf scherp. Vertrouw niet blind op automatisch toegekende toeslagen. Controleer. Vraag. En als iets raar voelt? Graaf dieper.

Gabrielle:
Ik word er soms gewoon moedeloos van. Alsof het nooit écht klopt.

Nel:
Dat snap ik. Maar weet je, meis: je doet het goed. Je zorgt voor je kinderen, je werkt, en je houdt het allemaal draaiende. Dat toeslagencircus is zwaar, maar jij laat het niet je leven bepalen. Dáár gaat het om.

Tot slot – soms zit de wijsheid gewoon naast je

Ik liep na dat gesprek met tranen in m’n ogen naar huis. Niet omdat ik iets nieuws had geleerd over het systeem, maar omdat ik me even niet zo alleen voelde.

Toeslagen zijn ingewikkeld, ja. Maar het helpt als je iemand hebt die het nuchter bekijkt. Iemand die zegt: “Het systeem mag dan krom zijn, jij bent dat niet.”
Dank je, Nel.

Tot volgende keer,
Gabrielle